مختصری از کانیزایی کانسار دشتور- ورگهان (شواهد یک کانسار سولفیداسیون بالا)
به طور کلی کانیزایی کانسار دشتور- ورگهان در ارتباط با یک استوک پورفیری است که در بخش شرقی و مرکزی ناحیه مورد بررسی برونزد دارد. این استوک دارای ترکیبی آندزیت تا توف آندیزیتی بوده و دو نمود کانیزایی رگهای و استورک ورکی را در ناحیه ایجاد کرده است. بر اساس گسترش، شکل و نوع کانیزایی در چهار گوش دشتور – ورگهان 5 زون کانیزایی را شناسایی و تفکیک شدهاند. کانی زایی استوک ورکی عموما در بخش بالایی و مرکزی استوک پورفیری در بخش غربی و مرکزی ناحیه گسترش داشته (زونهای 3، 4 و 5) و شامل شبکهای از رگههای سیلیسی همراه با دگرسانی آرژیلیک و Vuggy Silica میباشد. بررسی رگههای کانی زایی نیز حداقل چهار مرحله تزریق سیالات کانه دار را در ناحیه نشان میدهد. در زون شماره 1 رگهها عموما شامل رگههای باریتی- کربناته- سیلیسی Post-mineralization است.
این رگهها حاوی رگچههای سیلیسی قهوهای حاوی اکسیدها و هیدروکسیدهای آهن نظیر گوتیت و هماتیت میباشند. این دسته از رگهها در زون 2 نیز با شدت ضعیفتر ادامه دارد. زون 2 همچنین حاوی 3 رگه سیلیسی- رسی است که به خوبی ساختارهای شانه مانند و ژئود مانند را نشان میدهند. این دسته رگهها با چنین ویژگیهایی style اصلی کانیزایی در کانسار دشتور- ورگهان را تشکیل میدهد.
در زون 3 و 4 نیز دو نوع رگه با ویژگیهای ظاهری متفاوت نمود دارد، رگه های نوع اول همان رگههای سیلیس- رسی با نمودهای شانه مانند و ژئودی است، این دسته از رگهها به لحاظ کانیشناسی حاوی پیریت، مارکاسیت، گالن، کالکوپیریت و احتمالا آرسنوپیریت و سولفوسالتهای نقره است. شایان ذکر است که جهت تشخیص صحیح و دقیق پاراژنز کانیزایی دشتور- ورگهان در این فاز اکتشافی 11 نمونه جهت تهیه مقاطع صیقلی و مطالعات کانیشناسی اخذ شده است. دسته رگههای دوم شامل رگههای سیلیسی فشرده و خاکستری رنگ است، که در سطح تازه شکسته آن دانههای سولفیدی بسیار ریزی نیز قابل مشاهده است که به احتمال قوی پیریت میباشد. این رگهها دسته رگههای اول را در برخی موارد قطع نمودند.
یکی از ساختارهای جالب توجه دیگر که در کانسار دشتور- ورگهان نمود دارد، نوعی دگرسانی وِیژه تحت عنوان (vuggy silica alteration of porphyry intrution) است. این ساختار در مرکز سیستم کانسارهای سولفیداسیون بالا بر اثر شستشوی سیالات اسیدی داغ ایجاد میشود. ساختار یاد شده بسیار با اهمیت است، زیرا تخلل زیاد آن میتواند جایگاهی برای تمرکز کانیزایی بعدی یک سیستم اپیترمالی باشد. این ساختارها همچنین میتوانند به عنوان کانالهای عبوری سیالات کانهدار بعدی نیز تلقی شوند، در اکثر مدلهای اپیترمالی مرتبط با استوکهای پورفیری این کانالها به صورت پایپها و دیاترمهای برشی در بالای یک سیستم پورفیری نشان داده شدهاند. در کانسار دشتور – ورگهان ساختارهای یاد شده در بخش بالای استوک پورفیری در زونهای 4 و 5 به بهترین شکل ممکن نمود دارند، در این زونها برشهای هیدروترمالی تشکیل شده در کانالهای عبوری سیالات کانهدار، ساختارهای vuggy quartz (که گاهی با کانیهای کربناته مس شامل مالاکیت و آزوریت، کانیهای سولفیدی نظیر پیریت، کالکوپیریت، گالن و مارکاسیت پر شده است) و دگرسانیهای آرژیلیکی تا آرژیلیکی پیشرفته مشاهده میشود.
لازم به ذکر است که در طی این فاز اکتشافی، از تمامی انواع رگههای کانیزایی و همچنین سایر نمودهای کانیزایی نظیر برشهای هیدروترمالی و ساختارهای استوک ورکی نمونه برداری سیستماتیک شده است. نمونه های اخذ شده جهت انجام آنالیزهای مربوطه به آزمایشکاه ارسال شده است.